Στο psychologia.gr βρήκα και παραθέτω κάποια στοιχεία για μια πολύ «ύπουλη» ψυχική διαταραχή, τη «Διαταραχή της Προσωπικότητας». Σκέφτομαι ανά τακτά διαστήματα να ανεβάζω σχετικά κείμενα μιας και θεωρώ την ενημέρωση και ευαισθητοποίησή μας γύρω από θέματα ψυχικής υγείας επιβεβλημένη. Ειδικά σε αρρωστημένες εποχές όπως είναι η σημερινή.
ΟΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ
Γενικά χαρακτηριστικά
• Οι Διαταραχές της Προσωπικότητας χαρακτηρίζονται από άκαμπτες και δυσπροσαρμοστικές απαντήσεις στο στρες.
• Εξαιτίας της ύπαρξης Διαταραχής της Προσωπικότητας επηρεάζεται όλη η ζωή του ατόμου - ιδιαίτερα οι σχέσεις του - με αποτέλεσμα σημαντική αναπηρία στις τρεις βασικές διαστάσεις της ζωής - αγάπη, εργασία, διασκέδαση.
• Συχνά το άτομο αποδίδει τα προβλήματά του στο περιβάλλον κι όχι στον εαυτό του.
• Συνήθως το άτομο δεν είναι ψυχωτικό.
• Συχνά τα άτομα με Διαταραχή της Προσωπικότητας δεν έχουν ή δυσκολεύονται ν' αποκτήσουν εναισθησία στα δυσπροσαρμοστικά σχήματα της συμπεριφοράς τους, οπότε δύσκολα προσέρχονται για θεραπεία.
• Πολλές επιπλοκές συνοδεύουν τις Διαταραχές της Προσωπικότητας. Οι πιο κοινές είναι: κατάθλιψη, αυτοκτονία, βία και αντικοινωνική συμπεριφορά, βραχέα ψυχωτικά επεισόδια, κατάχρηση ουσιών.
ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ
Κλινικά χαρακτηριστικά. Διάγνωση
Αντικοινωνική Διαταραχή της Προσωπικότητας είναι ένας πρόσφατος σχετικά όρος για τη διαταραχή της προσωπικότητας που παλιότερα λέγονταν «ψυχοπαθητική», «κοινωνιοπαθητική» ή «δυσκοινωνική».
Το βασικό χαρακτηριστικό της διαταραχής αυτής είναι ένα μακρό ιστορικό περιφρόνησης και παραβίασης των δικαιωμάτων των άλλων, που εκδηλώνεται με ανεύθυνη και χωρίς ενοχές συμπεριφορά, αδιαφορία για τον νόμο, αδυναμία για σταθερή εργασία, εκμετάλλευση και χειραγώγηση των άλλων για προσωπικό όφελος, εξαπάτηση των άλλων και αδυναμία για σταθερές σχέσεις.
Άτομα με αυτήν τη διαταραχή δεν έρχονται συνήθως μόνα τους στη θεραπεία και είναι πιο πιθανό να ανεβρεθούν σε φυλακές, δικαστήρια κτλ. Όταν εμφανίζονται σε ψυχιατρικές υπηρεσίες, συχνά προσέρχονται παρά τη θέληση τους ή για να αποφύγουν νομικές συνέπειες.
Άτομα με τη διαταραχή αυτή αρχίζουν την αντικοινωνική τους συμπεριφορά πριν τα 15, οπότε και παρουσιάζουν κάποια από τα συμπτώματα της Διαταραχής της Διαγωγής - δηλ. επιθετικότητα προς ανθρώπους, καταστροφή ιδιοκτησίας, εξαπάτηση ή κλοπές. Στην εφηβεία, η σεξουαλική δραστηριότητα των ατόμων αυτών αρχίζει νωρίς και μπορεί να είναι ασυνήθιστα επιθετική ή βίαιη, εμφανίζεται συχνά κατάχρηση αλκοόλ και άλλων ουσιών, αρχίζουν οι δυσκολίες με τον νόμο. Φτάνοντας στην ενήλικη ζωή, όλα τα προηγούμενα συνεχίζουν και επιπρόσθετα τα άτομα αυτά εμφανίζουν συνήθως αδυναμία να κρατήσουν υπεύθυνα μια δουλειά, μια σχέση ή να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους ως γονείς, αδιαφορούν για τη δική τους ασφάλεια ή των άλλων (π.χ. οδηγούν συχνά μεθυσμένα και έχουν πολλαπλά ατυχήματα) και προοδευτικά αλκοολισμός, αλητεία, κοινωνική απομόνωση και παράνομες πράξεις κυριαρχούν στην εικόνα.
Πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό είναι η απουσία ενοχής. Χαρακτηριστική επίσης είναι η γοητεία και η ικανότητα χειραγώγησης των ασθενών αυτών, που ξεγελούν πολύ εύκολα, ώστε συχνά στην ψυχιατρική συνέντευξη φαίνονται απόλυτα φυσιολογικοί. Γι' αυτό, πολλές φορές, η διάγνωση θα πρέπει να βασισθεί και στη συλλογή πληροφοριών από την οικογένεια, το ευρύτερο περιβάλλον, τις αστυνομικές και δικαστικές αρχές. Ακόμα, η έλλειψη συνέπειας και αισθήματος ευθύνης και η αδυναμία του ατόμου να μάθει από τις εμπειρίες και τα λάθη του χαρακτηρίζουν επίσης τη διαταραχή αυτή.
Διαγνωστικά κριτήρια
Υπάρχει ένας εκτεταμένος τύπος περιφρόνησης και παραβίασης των δικαιωμάτων των άλλων από την ηλικία των 15 ετών, όπως φαίνεται από τρία (ή περισσότερα) από τα παρακάτω:
(1) αδυναμία του ατόμου να συμμορφωθεί με τις κοινωνικές σταθερές αναφορικά με σύννομη συμπεριφορά, όπως φαίνεται από επαναλαμβανόμενες πράξεις που αποτελούν αιτίες σύλληψης
(2) εξαπάτηση, όπως φαίνεται από επανειλημμένα ψέματα ή εξαπάτηση άλλων ατόμων για προσωπικό κέρδος ή ευχαρίστηση
(3) παρορμητικότητα ή αδυναμία να κάνει σχέδια εκ των προτέρων
(4) ευερεθιστότητα και επιθετικότητα, όπως φαίνεται από επανειλημμένους καβγάδες όπου έρχεται στα χέρια ή βιαιοπραγίες
(5) απερίσκεπτη περιφρόνηση της ασφάλειας του εαυτού ή των άλλων
(6) σταθερή ασυνέπεια, όπως φαίνεται από επανειλημμένη αδυναμία να διατηρήσει σταθερή εργασιακή συμπεριφορά ή να εκπληρώσει οικονομικές υποχρεώσεις
(7) έλλειψη τύψεων, όπως φαίνεται από το ότι το άτομο είναι αδιάφορο ή εκλογικεύει το ότι πλήγωσε ή κακομεταχειρίστηκε κάποιον.
Παραθέτω επίσης ένα απόσπασμα από δημοσίευση που βρήκα στο διαδίκτυο και συγκεκριμένα στο blog της συγγραφέως Καίτης Βασιλάκου.
Είναι λοξοί, εκκεντρικοί, ιδιότροποι, αλαζόνες, καχύποπτοι, ακοινώνητοι, δειλοί, μονόχνωτοι, ευερέθιστοι. Κυκλοφορούν στην κοινωνία ή στο περιθώριό της, μπορεί να εργάζονται, να έχουν οικογένεια, μπορεί να είναι επιτυχημένοι και διάσημοι ή αποτυχημένοι και απογοητευμένοι, μπορεί να είναι φίλοι ή συγγενείς μας ή μπορεί να είμαστε κι εμείς οι ίδιοι και να μην το ξέρουμε.
Μιλάμε για τα άτομα με διαταραχή προσωπικότητας, αυτά που στην καθομιλούμενη τα αποκαλούμε στραβόξυλα. Μας κάνουν τη ζωή δύσκολη, θυμώνουν με το παραμικρό, παρεξηγούνται, παρανοούν όσα λέμε, μελαγχολούν ξαφνικά και χωρίς λόγο ή επιτίθενται χωρίς λόγο, θέλουν να είναι το κέντρο της προσοχής, έχουν υστερία με την τάξη και την καθαριότητα, δεν εμπιστεύονται τους άλλους και δεν τελειώνει ο κατάλογος με τις παραξενιές και τις ιδιορρυθμίες τους.
Αν κάνουν τη δική μας ζωή δύσκολη, η δική τους ζωή είναι ακόμα πιο δύσκολη, γιατί τα άτομα αυτά δεν μπορούν να διαχειριστούν την καθημερινότητά τους με απλό και φυσιολογικό τρόπο. Τα πράγματα, οι άνθρωποι, τα γεγονότα τούς προκαλούν ανησυχία, εκνευρισμό, καχυποψία και γεννούν μέσα τους δυσάρεστα συναισθήματα μειονεξίας, θυμού, ενοχής, ντροπής, φόβου.
Κάποτε όλους αυτούς τους χαρακτηρίζαμε μυστήριους ή αναποδιασμένους και δεν είχαμε καμιά διάθεση να τους καταλάβουμε, πολύ λιγότερο να τους συμπονέσουμε. Σήμερα η ψυχιατρική μάς λέει ότι αυτοί οι άνθρωποι φέρονται έτσι, επειδή δεν μπορούν να φερθούν διαφορετικά. Η αντίδρασή τους σε στρεσογόνες καταστάσεις είναι άκαμπτη, ακραία και δυσπροσαρμοστική με αποτέλεσμα να υστερούν στις τρεις βασικές διαστάσεις της ζωής: την αγάπη, την εργασία και τη διασκέδαση. Φυσικά δεν είναι ευτυχισμένοι άνθρωποι. Όμως δυσκολεύονται να αντιληφθούν ότι οι ίδιοι είναι κατά μεγάλο μέρος υπαίτιοι για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, δυσκολίες που οφείλονται στο δυσλειτουργικό τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς τους. Αγνοούν ότι τους ταλαιπωρεί μια διαταραχή προσωπικότητας, αποδίδουν στο περιβάλλον και στους άλλους τα προβλήματά τους και γι αυτό δεν σκέφτονται να ζητήσουν βοήθεια από τους ειδικούς...
(Στην φωτογραφία: Νταλί, "Κύκνοι που αντανακλούν ελέφαντες")
